Men vindt tegenwoordig levende objecten in bepaalde groepen of ecologische zones. Leeuwen en zebra's bijvoorbeeld worden bij elkaar gevonden op het Afrikaanse grasland. Cactussen en kangoeroeratten worden in Noord-Amerikaanse woestijnen gevonden. Mosselen, slakken en octopussen worden langs rotsige kusten gevonden.

ecologische zône: een omgeving waar bepaalde soorten levende objecten samen bestaan, zoals grasland, woestijn of een vijver (Figuur 1 10)

Op soortgelijke wijze worden ook fossielen bij elkaar gevonden in groepen, de zogenoemde geologische systemen. Wanneer een rotslaag voornamelijk fossielen van zeedieren als tribolieten en armpotigen bevat, dan hoort deze laag bij het systeem Cambrium.
Er zijn twaalf hoofdsystemen, eik gedefinieerd door de verschillende soorten en aantallen fossielen die het bevat. Een systeem dat fossielen van veel dinosaurussen en bloeiende planten bevat wordt Krijt genoemd. Een systeem dat rijk is aan resten verkoolde bosplanten wordt het Boven-Carboon genoemd. Samen met het Onder-Carboon vormt dit het Carboon. Figuur 1.11 toont enige levenssoorten die als fossielen in eik van de twaalf hoofdsystemen gevonden worden.

geologische systeem: gesteente eenheden die genoemd worden naar de fossielen die ze bevatten. De namen van twaalf systemen die in de 19e eeuw gedefinieerd werden, worden nu over de gehele wereld gebruikt (Figuur 1.11)

(1) CAMBRIUM
(2) ORDOVICIUM
(3) SILUUR  
(4) DEVOON  
(5) ONDER CARBOON  
(6) BOVEN CARBOON
(7) PERM  
(8) TRIAS  
(9) JURA  
(10) KRIJT  
(11) TERTIAIR
(12) KWARTAIR

Sommige levende objecten, zoals mosselen en slakken worden als fossielen in alle systemen gevonden. Dinosaurussen worden gewoonlijk in slechts drie systemen gevonden. Deze systemen worden samen genomen als het Mesozoicum of de reptielengroep. Trilobieten worden gewoonlijk gevonden in zeven ' systemen. Deze worden dikwijls samengenomen als het Paleozoïcum of de trilobietengroep.
Om een systeem te identificeren, moet men oftewel de aantallen van de verschillende soorten fossielen beschouwen of een gidsfossiel vinden. Een gidsfossiel is een index of gids voor een bepaald systeem, die dikwijls in dat systeem gevonden wordt en bijna nooit in een andere. Bepaalde soorten trilobieten bijvoorbeeld zijn gidsfossielen voor rotsen uit het Cambrium. Het vinden van een Cactocrinus (Figuur. 1.12) betekent dat men op jacht is in rotsen van het OnderCarboon.

gidsfossielen: fossielen die gebruikt worden voor de identificatie van geologische systemen zoals bepaalde trilobieten die kenmerkend zijn voor gesteenten uit het Cambrium. (Figuur 1.10)

Voorbeelden van gidsfossielen zijn afgebeeld in figuur 1.12. Ook heden ten dage zijn levende gidsplanten en dieren nuttig. Wanneer men bijvoorbeeld een roodrug salamander vindt weet men dat men uit de eiken-noten zone overgegaan is naar de beukenesdoorn zone. Men hoeft dan geen tijd te besteden aan het vergelijken van de percentages eiken en esdoorns.
Soms zijn fossielen uit verschillende geologische systemen en/of verschillende ecologische zones door elkaar gemengd. in de bottengrot van Cumberland in Maryland (Figuur 1.13) bijvoorbeeld liggen botten van dieren die heden ten dage in vele verschillende klimatologische zones zouden leven. Op een of andere manier werden alle tesamen gespoeld, verdronken en in een gemeenschappelijk graf begraven. Maar meestal worden fossielen slechts in bepaalde systemen gevonden. Dat betekent dat men niet gauw trilobieten in hetzelfde rotsgedeelte met dinosaurussen samen zal vinden

klimatologische zones: zones, zoals de tropische of de gematigde, die hetzelfde algemene weerpatroon hebben.

geologische kolom: een ideale reeks geologische systemen die ofwel evolutie stadia ofwel ecologische sedimentatie zónes moeten aangeven.

ideaal: wat een volmaakt voorbeeld zou tonen - of, wat zou gebeuren als een idee juist was.

Dikwijls, maar niet altijd, worden geologische systemen in een bepaalde verticale volgorde gevonden. Soms worden trilobieten, steenkool en dinosaurussen in drie verschillende rotslagen in hetzelfde gebied gevonden. Wanneer dit het geval is bevinden de trilobieten zich gewoonlijk onderaan en de dinosaurussen bovenaan, en zit de steenkool in het midden. De geologische kolom toont een ideale verticale volgorde van geologische systemen. (Figuur 1. 12 en 1. 14).

U kunt er niet op uitgaan om de geologische kolom te bekijken, want deze bestaat nergens. Alle echte rotslagen hebben hiaten en zelfs omkeringen van deze ideale volgorde. De kilometerdiepe wanden van de Grand Canyon bijvoorbeeld omvatten slechts een gedeelte van het Cambrium tot het Perm (Paleozoïcum). Het Ordovicium en Siluur ontbreken in deze groep. Wanneer de hele geologische kolom op een plaats gevonden zou worden, zou die meer dan 210 kilometer diep zijn. In werkelijkheid zijn sedimentgesteenten in welke plaats dan ook nooit meer dan 19 tot 24 kilometer diep.

De geologische kolom is geen kolom gesteente -, het is een idee. Maar het is een belangrijk idee, want het demonstreert de tendens dat rotslagen of strata in verticale volgorde gevonden worden.

Welke betekenis kan er verbonden worden aan deze ideale volgorde die -geologische kolom- genoemd wordt? Sommige geleerden zeggen dat de systemen in de geologische kolom de stadia in de evolutie van het leven tonen. Zij zeggen dat deze zich uitstrekt over een periode van miljoenen jaren. Andere geleerden zeggen dat de geologische systemen ecologische en sedimentatie zones voorstellen. Het toont aan dat schepsels bijna gelijktijdig begraven werden tijdens een grote vloed. In hoofdstuk 2 worden deze gezichtspunten meer gedetailleerd met elkaar vergeleken.

hiaten: grote onderbrekingen die geen echte verbindingspunten bevatten. Er zijn hiaten tussen de soorten fossielen en hiaten in de geologische kolom.

omkeringen: rotslagen die onderste boven liggen ten opzichte van de ideale geologische kolom. ideale volgorde: de verwachte reeks.

tendens: de dingen die dikwijls, maar niet altijd gebeuren.

strata: duidelijke gesteentelagen, die dikwijls op elkaar liggen.

sedimentatiezone: fossieienlagen met zulke fysische eigenschappen dat ze tegelijk afgezet werden. Grand Canyon